- KWALIFIKACJA BUDYNKÓW DO KATEGORII ZAGROŻENIA LUDZI
- ORGANY NADZORU NAD WARUNKAMI PRACY
- CZYNNIKI FIZYCZNE (szkodliwe lub uciążliwe)
- GRUPY POŻARÓW
- NIUTON (N)
- CZYNNIKI PSYCHOFIZYCZNE
- MIKROKLIMAT ZIMNY
- MIKROKLIMAT GORĄCY
- NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE NATĘŻENIE (NDN) fizycznego czynnika szkodliwego dla zdrowia
- NARAŻENIE ZAWODOWE (ekspozycja zawodowa)
ABERRACJA
wada soczewki lub układu optycznego (także oka) powodująca nieostrość lub zniekształcenie obrazu. Może być aberracja chromatyczna lub sferyczna. Według Ilustrowanego słownika technicznego dla wszystkich- H. Chmielewski, I. Baran, S. Skupiński, WNT, wyd. 3, Warszawa 1968.
ABSORBCJA
– proces pochłaniania jednego lub więcej składników gazu przepuszczanego przez ciecz pochłaniającą; także proces pochłaniania promieniowania podczas jego przechodzenia przez materię. Według Ilustrowanego słownika technicznego dla wszystkich- H. Chmielewski, I. Baran, S. Skupiński, WNT, wyd. 3, Warszawa 1968.
ACETON
– związek organiczny najbardziej znany pod postacią bezbarwnej, lotnej, łatwopalnej cieczy o charakterystycznym zapachu; doskonały rozpuszczalnik, miesza się z wodą; służy jako materiał wyjściowy do otrzymywania wielu ważnych związków; substancja niebezpieczna. Temp. topnienia – 95oC, temp. zapłonu – 19oC, wzór chemiczny C3H6O. Według Karty charakterystyki substancji chemicznej.
ACETYLEN
– najprostszy węglowodór (C2H2), gaz palny, bezbarwny, łatwo rozpuszczalny w wodzie i acetonie. Powstaje w wyniku reakcji wody z karbidem (węglik wapnia). Acetylen tworzy mieszaniny wybuchowe w szerokim zakresie stężeń, butle w kontakcie z ogniem mogą pękać i eksplodować. Wybuchowy także bez powietrza. W wysokich stężeniach może spowodować uduszenie się na skutek wypierania tlenu z […]
ACETYLENOWNIA
– wydzielone pomieszczenie, w którym umieszczone zostały urządzenia do produkcji acetylenu wchodzące w skład wytwornicy acetylenu stałej, a w szczególności urządzenia do: oczyszczania, osuszania, sprężania, magazynowania.
ADAPTACJA
–1) przystosowanie kogoś lub czegoś do nowych warunków (adaptacja społeczna) lub zadań, np. przystosowanie człowieka do pracy zawodowej (adaptacja zawodowa), przystosowanie urządzenia lub budynku do spełniania pierwotnie nie przewidzianych funkcji; 2) przystosowanie się organizmu człowieka, jako jednostki lub grupy, do zmieniającego się otoczenia lub zewnętrznego stresu. Adaptacja jest istotną cechą wszystkich żywych organizmów i prawdopodobieństwo […]
ADR
– (z f r. L’Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route), umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, sporządzona w Genewie 30 września 1957 r. Ratyfikowana przez Polskę w 1975 r. i co dwa lata aktualizowana. Załącznik A do umowy ADR zawiera „Przepisy dotyczące materiałów i przedmiotów niebezpiecznych”, załącznik B […]
AERACJA
– wentylacja naturalna, zachodząca przez otwory łączące pomieszczenie z otoczeniem zewnętrznym, wykorzystująca różnicę temperatur oraz ciśnień. Według Słownika wyrazów obcych pod red. prof. dr J. Tokarskiego, PWN Warszawa 1980.
AEROZOL
– zawiesina mikroskopijnych cząsteczek cieczy lub ciał stałych w gazie; różnorakie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, lakiernictwie, ochronie roślin, klimatyzacji i in. Według. m. in. PN-ISO-4225 Ochrona czystości powietrza. Terminologia i jednostki związane z aerozolem i pyłem.
AGREGAT
– zespół sprzężonych ze sobą na stałe maszyn lub urządzeń działających jednocześnie, np. spawarka wirnikowa (agregat spawalniczy) będąca połączeniem silnika elektrycznego i prądnicy, albo silnik spalinowy z prądnicą tworzący agregat prądotwórczy. Według Ilustrowanego słownika technicznego dla wszystkich- H. Chmielewski, I. Baran, S. Skupiński, WNT, wyd. 3, Warszawa 1968.
AGREGAT GAŚNICZY
– sprzęt gaśniczy mający ponad 20-kilogramowy zapas środków gaśniczych, wyposażony w urządzenia umożliwiające natychmiastowe prowadzenie akcji gaśniczej. Według Wikipedii.
AGREGAT PRĄDOTWÓRCZY
– niezależne źródło energii elektrycznej, stanowiące zestaw złożony z silnika spalinowego i prądnicy synchronicznej oraz urządzeń pomocniczych związanych z jego działaniem.
AKCELERATOR
– urządzenie wytwarzające promieniowanie jonizujące w wyniku przyspieszania cząstek naładowanych, w szczególności: przyspieszacz liniowy, betatron, cyklotron, generator neutronów. Według rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego (Dz. U. nr 140, poz. 994).
AKLIMATYZACJA
– proces przystosowanie się organizmu żywego, w tym człowieka, do warunków środowiska, np. warunków klimatycznych w środowisku pracy (temperatura, wilgotność, ruch powietrza itp.).Według Ilustrowanego słownika technicznego dla wszystkich- H. Chmielewski, I. Baran, S. Skupiński, WNT, wyd. 3, Warszawa 1968.
AKOMODACJA
– automatyczny proces dostosowywania się ogniskowej oka do zmieniającej się odległości punktu obserwowanego od obserwatora. Osiągana jest przez zmianę długości ogniskowej soczewki oka, tak by na siatkówce powstawały ostre obrazy przedmiotów położonych w pewnym zakresie odległości. U ludzi akomodacja zachodzi dzięki odruchowym zmianom kształtu soczewki oka, wywołanym napięciem lub rozluźnieniem mięśni ciała rzęskowego. Według Słownika […]
AKREDYTACJA
– uznanie przez jednostkę akredytującą kompetencji jednostki certyfikującej, jednostki kontrolującej lub laboratorium do wykonywania określonych działań. Według ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności. (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087 z późn. zm.).
AKUMULATOR
– urządzenie (zasobnik) do gromadzenia i magazynowania energii, np. elektrycznej, cieplnej, sprężystej. Według Ilustrowanego słownika technicznego dla wszystkich- H. Chmielewski, I. Baran, S. Skupiński, WNT, wyd. 3, Warszawa 1968.
AKUSTYKA
– dział fizyki zajmujący się badaniem fal dźwiękowych; także właściwość pomieszczeń określająca zwłaszcza dobrą, prawidłową słyszalność dźwięków. Według Ilustrowanego słownika technicznego dla wszystkich- H. Chmielewski, I. Baran, S. Skupiński, WNT, wyd. 3, Warszawa 1968.
ALERGIA
– uczulenie, nadwrażliwość organizmu na kontakt z obcą substancją (alergenem); reakcja może przybierać różne formy: pokrzywki, zapalenia skóry, astmy, kataru siennego i in. Według R.M. Youngson, Collins Słownik encyklopedyczny Medycyna; RTW 1997 r.
ALKALOIDY
– zasadowe związki organiczne pochodzenia roślinnego, wykazujące silne, nieraz trujące działanie fizjologiczne na organizm człowieka. Przeważająca większość alkaloidów to substancje stałe, jedynie nieliczne są cieczami. Większość jest albo bardzo słabo, albo wcale nierozpuszczalna w wodzie, natomiast bardzo łatwo rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych. Do tej pory poznano budowę ok. 6500 alkaloidów, z których ponad sto […]
ALKOHOL ETYLOWY
– (etanol, alkohol absolutny, alkohol bezwodny) związek organiczny, pochodny węglowodorów, otrzymywany drogą fermentacji; ciecz bezbarwna o charakterystycznym smaku i zapachu (składnik napojów alkoholowych); w przemyśle stosowany jako rozpuszczalnik, do produkcji wielu związków chemicznych i preparatów farmaceutycznych; stosowany jako dodatek do paliw silnikowych. Według Ilustrowanego słownika technicznego dla wszystkich- H. Chmielewski, I. Baran, S. Skupiński, WNT, […]
ALKOHOL METYLOWY
– (spirytus drzewny, metanol), pod względem barwy, smaku i zapachu podobny do alk. etylowego, co bywa przyczyną często śmiertelnych zatruć; otrzymywany drogą destylacji drewna lub syntezy chemicznej, szeroko używany jako rozpuszczalnik; po spożyciu alkoholu metylowego szybko występują objawy zatrucia, wśród nich: uszkodzenie nerwu wzrokowego prowadzące do nieodwracalnej ślepoty, głuchota, następnie osłabienie tętna i niewydolność oddechowa […]
AMONIAK
– związek azotu z wodorem (NH3), trujący gaz o drażniącej woni, doskonale rozpuszczający się w wodzie, lżejszy od powietrza (w razie wycieku gromadzi się w górnych partiach pomieszczeń); aktywny chemicznie, w reakcjach z wieloma związkami stwarza zagrożenie wybuchem i pożarem; w stanie skroplonym stosowany jako medium chłodzące w agregatach chłodniczych, a także do produkcji kwasu […]
AUTORYZACJA
– zakwalifikowanie przez ministra lub kierownika urzędu centralnego, właściwego ze względu na przedmiot oceny zgodności, zgłaszającej się jednostki lub laboratorium do procesu notyfikacji. Według ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności. (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087 z późn. zm.).
AWARIA
– zdarzenie powstałe w wyniku niekontrolowanego rozwoju sytuacji w czasie eksploatacji materiałów, maszyn, urządzeń lub instalacji, prowadzące do powstania, natychmiast lub z opóźnieniem, na terenie organizacji lub poza jej terenem, poważnego zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i (lub) środowiska, takie jak: duża emisja substancji szkodliwych lub niebezpiecznych, pożar, wybuch itp. Według PN-N-18002 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i […]
AWARIA GMO
– każdy przypadek niezamierzonego uwolnienia GMO (Genetycznie Modyfikowanego Organizmu) w trakcie ich zamkniętego użycia, który może stanowić bezpośrednie lub opóźnione zagrożenie dla zdrowia ludzi lub środowiska. Według ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 36, poz. 233 z późn. zm).
AWARIA TECHNICZNA
– gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości. Awarią techniczną może być również zdarzenie wywołane działaniem terrorystycznym. Według ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.).
AZBEST
– mineralny materiał występujący w postaci białych, włóknistych skupień; włókna można tkać i spilśniać, są odporne na temperaturę i działanie chemiczne; jest używany do wyrobu materiałów ogniotrwałych, izolacyjnych i kwasoodpornych; umieszczony w wykazie czynników rakotwórczych.
AZBESTOZA
– choroba zawodowa, odmiana pylicy płuc powodowana wdychaniem mikroskopijnych włókien (pyłu) azbestu; jej objawem jest przerost tkanki łącznej (zbliznowacenia i zgrubienia) w płucach, często prowadzący do powstania nowotworu oraz niewydolność krążeniowo-oddechowa. Według R.M. Youngson, Collins Słownik encyklopedyczny Medycyna; RTW 1997 r.
AZOT
– gaz obojętny, bezbarwny i bezwonny stanowiący około 80% składu atmosfery ziemskiej. Jest składnikiem wszystkich białek, w moczu znajduje się jeden z jego związków – mocznik. Podwyższone ciśnienie atmosferyczne powoduje, że azot rozpuszcza się we krwi, a nagłe przejście z otoczenia o bardzo wysokim ciśnieniu atmosferycznym do otoczenia o niskim ciśnieniu może spowodować uwalnianie pęcherzyków […]
