Czym grozi długotrwała praca przed monitorem?

Praca z komputerem stała się powszechna i jest wykonywana przez wiele osób przez co najmniej 4 godziny dziennie, a często nawet dwu-, trzykrotnie dłużej. Główne zagrożenia z nią związane to długotrwała obserwacja monitora oraz utrzymywanie pozycji siedzącej. Mimo szybkiego postępu technologicznego poprawiającego komfort pracy z monitorem warto uświadomić sobie, że lista uciążliwości i potencjalnych zagrożeń dla wzroku wciąż jest długa.

Dolegliwości

Dolegliwości narządu wzroku związane są z obserwacją monitora lub czasami kilku monitorów przez wiele godzin. Najczęściej spotykane są dolegliwości oczne, czyli łzawienie, pieczenie oraz dolegliwości wzrokowe, a więc np. pogarszająca się ostrość lub podwójne widzenie obrazu na ekranie. Innym rodzajem zaburzeń, które mogą być skutkiem długotrwałej pracy z monitorem w pozycji siedzącej, są np. dolegliwości mięśniowo−szkieletowe, bóle i zawroty głowy czy zaburzenia żołądkowe. Skutki obciążenia narządu wzroku podczas pracy z komputerem przenoszą się także na sferę poza pracą: można zaobserwować na przykład zmniejszoną ostrość widzenia przy patrzeniu w dal lub przy czytaniu (np. prasy, książek), ale także mylenie, przestawianie słów w czytanym tekście, liczb w tabelach. Coraz częściej diagnozowany jest także tzw. Syndrom Widzenia Komputerowego (z ang. Computer vision Syndrome – CVS), czyli złożony zespół problemów dotyczących oczu i widzenia. Spowodowany jest pracą przy monitorze, ciągłym wpatrywaniem się w ekran i objawia się między innymi zaburzeniami wydzielania łez i uczuciem suchości oczu.

Wyniki badań

Badania przeprowadzone na grupie prawie 500 osób w Warszawie i Katowicach wskazały, że najczęściej dolegliwości ze strony narządu wzroku występują pod postacią bólu oczu, zaburzeń ostrości widzenia oraz uczucia suchości lub pieczenia pod powiekami. Częstość poszczególnych dolegliwości była większa u kobiet niż u mężczyzn i wynosiła odpowiednio w przypadku bólu oczu 50,7% i 32,6% liczby badanych osób. Zaburzenia ostrości widzenia odczuwało odpowiednio 38,3% i 21,2%, a uczucie suchości lub pieczenie pod powiekami – 46,5% i 24,2%. Występowanie analizowanych dolegliwości było istotnie statystycznie, zależne od nieprawidłowej intensywności oświetlenia.

Nowa generacja monitorów

Starsze monitory, typu CRT, mogły negatywne oddziaływać na pracowników w związku z polem elektrycznym i magnetycznym, promieniowaniem miękkim X, promieniowaniem ultrafioletowym i podczerwonym. Jednak w przypadku monitorów LCD czy LED poziom oddziaływania jest śladowy, praktycznie trudny do zmierzenia. Uciążliwe może być, w przypadku monitorów ciekłokrystalicznych oraz LED-owych, jedynie promieniowanie elektrostatyczne, które powoduje przyciąganie naładowanych cząstek kurzu oraz pyłków, co może być powodem reakcji alergicznych użytkowników. Jest ono najbardziej intensywne w ciągu 15 minut po włączeniu monitora. Dlatego też, po jego uruchomieniu, warto przez kilkanaście minut nie przebywać bezpośrednio przy monitorze, a także pamiętać o częstym wietrzeniu pomieszczenia.

Profilaktyka

Z punktu widzenia profilaktyki obciążenia narządu wzroku istotne jest także odpowiednie ustawienie parametrów monitora, szczególnie rozdzielczości obrazu, jasności, kontrastu oraz wielkości czcionki. Obraz powinien być wyraźny i czytelny, z czcionką o wielkości co najmniej 11 − 12 punktów, o prostym (tzw. bezszeryfowym) kroju. Należy przy tym znaleźć złoty środek: zarówno zbyt ciemny, jak i zbyt jasny i kontrastowy obraz może męczyć wzrok.

Intensywna praca wzrokowa na stanowiskach z monitorami (np. dyspozytorów, kontrolerów) stanowi znaczny element obciążający pracownika. Może powodować zmęczenie wzroku, mniejszą efektywność pracy, a w dłuższej perspektywie także pogorszenie ostrości widzenia.

Dla zapewnienia odpowiednich warunków pracy ważne jest zarówno odpowiednie oświetlenie stanowiska pracy (naturalne i sztuczne), jak i jego organizacja przestrzenna (ustawienie monitora względem źródeł światła i pracownika). W profilaktyce dolegliwości narządu wzroku duże znaczenie ma świadomość pracownika co do możliwości regulacji ustawień parametrów monitorów, organizacji czasu pracy i przerw dla wzroku (połączonych z gimnastyką oczu).

Źródło:materiały CIOP i PIB

Zobacz też: