22 517 88 66
Chroniczne bóle, urazy to zwiększona absencja, rotacja pracowników, pogarszający się wizerunek i rosnące koszty organizacji. W jaki sposób dbać o ergonomię pracy w biurze, zakładzie, magazynie? Skąd czerpać wiedzę i środki na poprawę środowiska pracy? Opowiada dr Małgorzata Kochańska, ekspertka SEKA S.A.
Definicje podstawowe
Ergonomia
to dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: człowiek-maszyna-warunki otoczenia, aby działalność zawodowa była wykonywana przy możliwie niskim koszcie biologicznym i efektywniej, co uzyskuje się m.in. poprzez eliminację zagrożeń wypadkowych i źródeł chorób zawodowych. Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną. Korzysta z dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, antropometria, a także czerpie z osiągnięć nauk technicznych, np. materiałoznawstwa, budowy maszyn. Twórcą pojęcia „ergonomia” (z gr. ergon – praca, nomos – zasada, prawo) jest Wojciech Jastrzębowski (ur. 19.04.1799 r. w Gierwatach koło Przasnysza, zm. 30.12.1882 r. w Warszawie), który zdefiniował ergonomię jako naukę o używaniu nadanych człowiekowi (od Stwórcy) sił i zdolności. Przedmiotem badań jest wspomniany wyżej układ człowiek-maszyna-warunki materialnego otoczenia pracy oraz warunki pracy na stanowisku roboczym. Celem głównym jest polepszanie warunków pracy człowieka, które obejmuje dostosowanie warunków pracy do możliwości pracownika oraz właściwy dobór pracownika do danej pracy i jego edukację obejmującą specyfikę stanowiska.
Ergonomia koncepcyjna
to wprowadzenie zasad ergonomii już podczas opracowania koncepcji oraz projektowania m.in. maszyn, urządzeń czy stanowisk pracy w celu zwiększenia wydajności pracy oraz poprawy warunków bezpieczeństwa pracowników. Na etapie projektowania stosowana jest jako prewencja, z kolei w przypadku funkcjonujących już stanowisk pracy – w celu poprawy szeroko pojętych warunków oraz wydajności (ergonomia korekcyjna). Pracodawcy mają obowiązek dbania o ciągłą poprawę bezpieczeństwa pracowników i stałe unowocześnianie stanowisk pracy.
Ergonomia korekcyjna
zajmuje się modernizacją już istniejących stanowisk pracy. Dążenie do poprawy warunków wykonywania służbowych obowiązków może wynikać nie tylko z chęci zlikwidowania wad urządzeń i maszyn. Badane są także takie czynniki jak natężenie hałasu, oświetlenie, zanieczyszczenie powietrza, temperatura i wilgotność oraz powtarzalność i tempo czynności, przyjmowana pozycja ciała, metody pracy i przerwy. Najczęściej uchybienia dotyczące ergonomii w procesie pracy zgłaszają do pracodawcy specjaliści BHP, lekarze higieniści albo sami zatrudnieni, którzy szukają sposobu na poprawę swoich warunków.
Ergonomia holistyczna
to pełne doświadczenie przestrzeni, spojrzenie z szerszej perspektywy; to perspektywa, która uwzględnia wszystkie aspekty. Niemożliwe jest lepsze prowadzenie biznesu, redukcja liczby zwolnień lekarskich oraz promowanie zdrowego stylu życia, jeśli środowisko pracy nie jest dostrojone do potrzeb pracowników i organizacji. Potrzebna jest harmonia. To także całościowe podejście do miejsca pracy, czyli zaplanowanie i dostosowanie zarówno fizycznego środowiska, jak i rzeczywistej pracy do personelu.
