WIRUSY

– bezkomórkowe, białkowo-nukleinowe pasożytnicze formy życia, pozbawione własnego metabolizmu, niezdolne do syntezy białek i replikacji. Wielkość wirusów waha się w granicach 20 – 300 nm (z nielicznymi wyjątkami widocznymi tylko pod mikroskopem elektronowym). Z tych względów wirusy nie rosną i nie rozmnażają się, są pasożytami obligatoryjnymi, tzn. do istnienia w przyrodzie niezbędne jest ich stałe krążenie pomiędzy organizmami żywymi (komórkami roślinnymi, zwierzęcymi lub bakteryjnymi – bakteriofagi). Wszystkie funkcje wirusów dokonywane są przez gospodarza. Powielanie się wirusów (replikacja, namnażanie) możliwe jest tylko w żywej komórce kosztem gospodarza (żywiciela). Wirusy zbudowane są z wirionu, czyli kwasu nukleinowego (DNA lub RNA), zamkniętego w kapsydzie tworzącym swoisty płaszcz białkowy. Większość wirusów traci zdolność zakażenia w temperaturze powyżej 60º C. Wyjątek stanowi np. wirus zapalenia wątroby B, znoszący temperaturę 60ºC przez 12 godzin, temperaturę wrzenia wody przez 30 minut. Niszcząco na wirusy działają promienie UV o długości 260 nm, które uszkadzają strukturę kwasów nukleinowych. Wirusy są wrażliwe na związki chemiczne antyseptyczne – fenole, silne kwasy i ługi niszczą wirusy. Alkohole słabo jednak działają na wirusy, detergenty powodują dezintegrację cząsteczek wirusowych, laktony, chloramina i tlenek etylenu zabijają wirusy nieodwracalnie. Według  A. Uzarczyk, Czynniki szkodliwe w środowisku pracy, ODDK Gdańsk 2006 r.